انگشتان شما مانند تمامی ماهیچه های بدن شما از قدرت حافظه برخوردار هستند و قابلیت شگفت انگیز به خاطر سپردن اعمال شما را دارند. ما از این توانایی به شکل های مختلفی در زندگی روزمره خود استفاده می کنیم. همه ی ما می دانیم زمانی که نجار قصد کوبیدن میخی را دارد، قبل از هرچیزی چندین بار چکش را به آرامی به سمت میخ تاب می دهد.
او با این کار به بازوهای خود آموزش می دهد که در ضربه ی قدرتمند و سریع نهایی، به درستی با میخ برخورد کند. بعد از تاب دادن چکش به آرامی، حال می تواند چکش را با سرعت و قدرت بالا رها کند و چون ماهیچه ها در هنگام تاب دادن با سرعت پایین، بوسیله ی حافظه ی ماهیچه ها به یاد دارند که مسیر درست برای ضربه زدن کدام است، پس جهت بازو و دست را در جهت درستی به پیش می برند تا چکش به درستی برروی میخ فرود آید.
روشی را که در قسمت بالا مشاهده کردید، برای نوازندگان سازهای مختلف نیز صادق است. نوازنده ای که برروی اجرای حرکت های مختلف انگشتان خود تمرین می کند، انگشتان خود را به سمت هدف و جایگاه خاصی سوق می دهد. اگر در تمرینات خود با دقت و تمرکز و بدون هیچ فشار بیش از حدی برروی ماهیچه های انجام دهید، انگشتان شما در هنگام اجرای همان حرکات با سرعت بالا مشکلی نخواهند داشت.
حال این سوال پیش می آید که چرا باید با سرعت بسیار پایین به تمرین کردن پرداخت ؟
به دلیل اینکه این تنها راهی است که ذهن شما می تواند انگشتان شما را تحت کنترل داشته باشد، از فشار بیهوده برروی ماهیچه ها و انگشتان شما جلوگیری کند و آنها را درجهتی که می خواهد به حرکت درآورد. این همان عملی است که نجار با تاب دادن چکش به آرامی انجام می دهد تا بتواند چکش را به طور دقیق در جهتی که قصد دارد سوق دهد….
به یاد داشته باشد که هر حرکتی که انگشتان شما به آرامی و با آرامش انجام می دهند، قادر به انجام آن با سرعت های بسیار بالا هستند.
توانایی که ماهیچه ها و دستگاه عصبی ما بوسیله آن قادر به یاد سپردن حرکاتی که قبل از آن به تمرین آن پرداخته ایم، می تواند در زمینه نوازندگی گیتار و یا هر ساز دیگری که با چنین وضعیتی مواجه است ، بسیار مفید باشد. این قابلیت حافظه ی ماهیچه نامیده می شود. این رازی نیست که فقط اشخاص خاصی از آن اطلاع داشته باشند و فقط بعضی از آن ها از آن استفاده نمایند.
بسیاری از مردم به این امر واقف هستند،شما نیز باید این موضوع را درک کنید و در هنگام تمرینات خود به این نکته توجه کنید و بدین وسیله می توانید از تمرینات خود نتایج بهتری را بدست آورید. مطمئن باشید یکی از نکاتی که نوازندگان بزرگ به آن توجه می کنند همین نکته است. پس شما هم می توانید.
با وجود همه ی این ها انگشتان شما می توانند در خدمت شما باشند یا علیه شما. حافظه ی ماهیچه ها زمینه مناسبی برای بالا بردن کارایی تمرینات شما هستند اما باید توجه کرد که چگونه مورد استفاده قرار می گیرند. اگر شما در هنگام تمرین برروی حرکت خاصی از انگشتان خود هستید، حرکت اول خود را با تمرکز و به درستی انجام دهید و سپس حرکت دوم را با بی دقتی و اشتباه انجام دهید و سپس درست و…. در این هنگام شما ماهیچه ها و انگشتان خود را از تمرکز برروی به خاطر سپردن درست عمل انجام شده وا داشته اید.
این اشتباهی است که اکثر هنرجویان در سطح مبتدی با آن مواجه می شوند و سرانجام آن تمرینات بی نتیجه و خستگی مفرط خواهد بود.
تمرین درست ، تمرینی است که شما می دانید که حرکت درست چیست و مطمئن شوید که انگشتان شما حرکت درست را انجام می دهند. انگشتان شما دوستان وفادار شما هستند و قابلیت انجام هرکاری را که تصور می کنید را دارا هستند، اما آن ها هیچ گونه آگاهی از درستی و غلط بودن حرکات شما ندارند.
آنها تنها حرکتی را که شما به تکرار آن می پردازید، به خاطر می سپارند. آنها به همان اندازه که حرکات درست را برای شما انجام می دهند، از انجام حرکات نادرست شما خوشحال می شوند و لذت می برند! پس تنها وظیفه ما این است که مطمئن شویم حرکت درستی را انجام می دهیم.
ببینید در گیتار گام ها مشخص هستند منظور شما آكورد هاست در یك گام مشخص یا نه ملودیه ! » معمولاً وقتی شما گیتاریست می شی و به آكوردها مسلط می شین دیگه می دونین مثلاً بعد از آكورد لا مینور یا اكثراً سل ماژور میاد كه بعدش می تونه ر یا فا باشه و یا میتونه لا دیز ماژور و سی دیز ماژور باشه منظور كه ترتیب آكورد ها معلومه من چنتایی از دسته آكورد های هم خانواده یا مكمل رو براتون مینویسم امیدوارم استفاده كنید. اگه بازم سوال بود بپرسید.
اول تعریف گام رو می گیم :
گام مجموعه ای از نتهاست که با یکدیگر رابطه دارند وبه عبارت دیگر دارای فاصله های معینی از یکدیگرند.گام از مفاهیم بسیار مهم در موسیقی است و تئوری موسیقی بر اساس گام بنا شده است.هرگام میتونه بر اساس یک نت بنا بشه مانند گام لا مینور ویا گام دوماژور و...
بطور کلی گام در موسیقی به دو دسته تقسیم میشه:
گام مینور وگام ماژور و سایر گامها از این دو گام مشتق میشود مانند گام پنتاتونیک.
توجه کنید که تفاوت گامها از فاصله بین آنها نتیجه میشود.خوب بریم سر اصل مطلب:
اولین گامی که میخوام براتون بگم گام مینور است.
این گام که از ۷ نت تشکیل شده و قالب کلی اون به این شکل است:Foto1
گامتون با استفاده از این قالب گام مورد نظر رو بدست بیارید.
بطور مثال شما میخواهید گام لا مینور را بدست بیارید بنا بر این نت اصلی شما لا است.
از اونجایی که نت لا در فرت ۵ قرار گرفته بنابر این این قالب رو از فرت ۵ شروع میکنیم.که تصویر بالا نیز گام لا مینور را به شما نشون داده.
راستی این هم بگم که برای بدست آوردن گام باید از سیم۶ شروع کنید یعنی نت مورد نظر شما از این سیم شروع میشود و به ترتیب جلو میرویم .(در تصویر بالا از بالا به پایین سیم بم میشود)
در ضمن بگم که آهنگی گه در این گام ساخته میشود معمولا احساس غم وناراحتی را به شنونده القاء میکند.پس اگه خواستید آهنگ غم انگیز بسازید میتونین از این گام استفاده کنید.
نکته:گام نوازی یه تمرین بسیار مهم در بالا بردن سرعت و مهارت در انگشتان دست میباشد.
واقعیت اینکه بهترین گیتاریستهای دنیا هم هر روز این تمرین رو انجام میدن پس شما هم از امروز این تمرینو باید بزارید در برنامه روزانه زندگیتون.البته شما باید در همه گامهایی که بّه شما آموزش میدم تمرین گام نوازی رو داشته باشید.
آشنایی با گام ماژور:
گام ماژور یکی از مهمترین گامهای موجود میباشد.این گام برعکس گام مینورکه دارای حالت غم انگیز میباشد.القاءکننده حالت شادیست.پس اگه خواستید آهنگ شاد بسازید میتونید در این گام آهنگ بسازید.این گام نیز مانند گام مینور دارای ۷ نت میباشد .شکل این گام بروی دسته گیتار به این شکل میباشدoto2
شما میتونید با جابجا کردن این قالب بروی دسته گیتار گام ماژور هر نت مورد نظر را بدست بیارید.که نت اصلی شما از سیم ۶ گیتار شروع میشود .بطور مثال گام دوماژور از فرت ۸ شروع میشود ویا گام لا ماژور از فرت ۵ شروع میشود.بطور مثال شکل بالا بما گام دوماژور را نشان میدهد. قالب فوق را که میبینید از فرت ۸ شروع کردیم و گام دو ماژور را بدست آوردیم.
نکته: برای گام نوازی ترتیب اجرای نتها مهم میباشد مثلا گام دوماژور که از نتهای دو.ر.می.فا.سل.لا.سی تشکیل شده شما هم باید به همین ترتیب گام مورد نظر را بنوازید. (یاداوری:دراین شکل از بالا به پایین سیم بم میشود.)
گام پنتاتونیک مینور و ماژور:
گام پنتاتونیک مینور: این گام از ۵ نت تشکیل شده و از مهمترین گامها در موسیقی مدرن است.قالب کلی آن بروی دسته گیتار بصورت زیر استoto3
در این قالب ما میخواهیم گام لا پنتاتونیک مینور را به شما نشان بدیم.چون این گام از نت پایه لا واقع در سیم ۶ فرت ۵ (نت لا) شروع شده و به همین خاطر نام گام لا پنتاتونیک مینور میباشد.
سعی کنید که این قالب را انقدر تمرین کنید تا برای پیدا کردن نتهای گام نیازی به فکر کردن نداشته باشید و بدون مکث نتهای گام را بشناسید.
در ضمن این قالب را میتوانید در سراسر دسته گیتار جابجا کنید و گام مورد نظر را بدست اورید.
مثلا اگه شما گام دو پنتاتونیک مینور را بخواهید باید این قالب را از فرت ۸ سیم ۶ شروع کنید.
گام پنتاتونیک ماژور:این گام نیز مانند گام پنتاتونیک مینور از ۵ نت تشکیل شده و قالب کلی آن بروی دسته گیتار بصورت زیر میباشدoto4
گام ماژور
(scale) از صداهای اصلی سازندهٔ یک قطعهٔ موسیقی که زیر و بمهائی متفاوت دارند و به ترتیب از بم به زیر یا از زیر به بم مرتب شدهاند ساخته شده است. در دورههای مختلف و در فرهنگهای گوناگون، گامهای متنوع و متعددی بهکار گرفته شدهاند. گامهای اساسی موسیقی غرب از آغاز سدهٔ هفدهم تا آغاز سدهٔ بیستم گامهای ماژور و مینور (minor) بودهاند. این گامها در سدهٔ بیستم نیز همچنان کاربردی گسترده داشتهاند. گام آشنای دو - ر - می - فا - سل - لا - سی - دو نمونهای از گام ماژور است. این گام را بخوانید و توجه کنید که با خواندن آن، هفت صدای زیر و بم متفاوت پدید میآورید. و سپس به ”دو“ی بالائی - هشتمین صدا - میرسید که در حقیقت تکرار صدای اول در یک اُکتاو بالاتر است. اُکتاو فاصلهٔ میان اولین و هشتمین صدای گام است. گام ماژور میان صداهای متوالی خود الگوی معینی از فاصلهها دارد. میان صداهای متوالی یک گام غربی دو نوع فاصله یافت میشود. پردهٔ (whole step) و نیمپرده (half step). نیمپرده، کوچکترین فاصلهای است که بهطور موسوم در موسیقی غرب بهکار رفته است. فاصلهٔ پرده دو برابر نیمپرده است.
در نواختن گام ”دو ماژور“ فقط شستیهای سفید پیانو بهکار گرفته میشوند. فاصلهٔ میان نتهای ”می“ و ”فا“ و نتهای ”سی“ و ”دو“ نیمپرده است و میان شستیهای متناظر با ”می“ و ”فا“ و نیز ”سی“ و ”دو“ شستی سیاهی قرار نگرفته است. نمونهای که در آغاز این مبحث دیدیم، بر مبنای گام دو ماژور یا به بیان دیگر در تونالیتهٔ دو ماژور است.
گامی ماژور بر مبنای نت ”دو“ و شستیهای متناظر با آن بر پیانو
با مبنا قرار دادن هر یک از دوازده صدای محدودهٔ اُکتاو میتوان گامهای ماژور مشابهی ساخت. الگوئی یکسان از فاصلههای متوالی میتواند با
هر کدام از این صداها آغاز شود که به این ترتیب دوازده گام ماژور به دست آورد
دانگ در موسیقی چیست و به چه فاصله ای از نت ها دانگ می گویند. به طور کلی فاصله ی چهار نت متوالی موسیقی را یک دانگ می گویند. مثلا از نت “دو” تا نت “فا” را یک دانگ می گویند. بنابراین فاصله هشت نت متوالی موسیقی که یک گام می شود، شامل دو دانگ است. از نت “دو” تا نت “فا” دانگ اول، و از نت “سل” تا نت “دو” دانگ دوم است. ضمنا باید توجه داشت که تعداد هشت نت متوالی موسیقی را که از هر نتی شروع شده و به نت همنام ختم شده باشد به لفظ بین المللی ” اکتاو” نیز نامیده می شود
گام مینور
گام مینور در کنار گام ماژور، ایفاگر نقشی اساسی در موسیقی غرب است
گام مینور - مانند ماژور - از هفت صدای متفاوت و صدائی هشتم که تکرار صدای اول در یک اُکتاو بالاتر است تشکیل میشود اما الگوی فاصلههای آن با گام ماژور تفاوت دارد. الگوی مینور نیز میتواند بر هر کدام از دوازده صدای محدودهٔ اُکتو آغاز شود و به این ترتیب دوازده گام مینور بهدست میآید.
در اینجا مقایسهای میان یک گام ماژور و گامی مینور که هر دو با نت ”دو“ آغاز میشوند، انجام گرفته است:
گام مینوری که در این مثال نشان داده شده است یکی از گونههای سهگانهٔ گام مینور است که مینور طبیعی، نامیده میشود. دو گونهٔ دیگر، گامهای مینور هارمونیک و مینور ملودیک هستند. سه گونه گام مینور در الگوی فواصل سازندهشان تفاوتهائی دارند اما همگی میتوانند با هر صدائی از محدود اُکتاو آغاز شوند و چنانکه گفته شد، کیفیتی متضاد با گام ماژور پدید میآورند.
تفاوت مهم میان گام ماژور و مینور آن است که در گام مینور فاصلهٔ میان درجههای دوم و سوم فقط نیمپرده است. میان همین دو درجه از گام ماژور فاصلهٔ پرده وجود دارد. این تفاوت کوچک، کیفیت صوتی گام و حالت موسیقی مبتنی بر آن را به شدت دگرگون میکند.
کیفیت صوتی گام
موسیقی مبتنی بر گام مینور گرایش به کیفیتی جدی یا سودائی دارد. کموبیش تمام مارشهای عزا تونالیتهٔ مینور دارند.